Alleenstaande en de liefdesrelatie
In een artikel van Vrij Nederland las ik dat sinds 1950 het aantal mensen dat alleen woont vertienvoudigd is en er op dit moment 3.254.000 volwassenen alleen wonen. Ik hoor bij deze groeiende groep alleenstaande, ik ben 42 en al best wel wat jaren single. Ik zat tot voor kort op een datingapp maar ik ben er mee gestopt. Ik probeerde te achterhalen waarom. Op zich is er niks mis met een datingapp, ik heb er ooit een leuke relatie uit gekregen. Alleen een belangrijke reden was het gevoel dat de liefdesrelatie nodig is voor echt geluk. In onze cultuur is de liefdesrelatie de belangrijkste brenger van geluk geworden, zeker sinds de ontkerkelijking in de 20ste eeuw. De druk en het sterke verankerde geloof (ook in onze opvoeding) dat de liefdesrelatie dé brenger van geluk is, brengt veel ellende met zich mee.
Natuurlijk kan de liefdesrelatie heel leuk, mooi en verrijkend zijn. Maar geluk komt altijd uit onszelf. Niks of niemand kan je dit geluk geven. Dit vergeet ik (en vergeten we) nog weleens. Dit weten geeft lucht in de liefdesrelatie en in het alleenstaande leven. Verwachtingen, teleurstellingen en het angstvallig vasthouden van de ander kunnen losgelaten worden. Vanuit dit oogpunt is deze blog geschreven.
Angsten in het licht brengen
Voor mij is het zaak om op koers te blijven en mijn angsten in bewustzijn (in het licht) te brengen. Door ruimte te geven aan het gevoel dat de liefdesrelatie dé geluksbrenger is, kan dit gevoel en de overtuiging erachter doorzien en losgelaten worden. Geef ook eerlijk aan jezelf toe als je nog vanuit die angst en/of die overtuiging gehandeld hebt. Geen probleem, dit gebeurt ons allemaal. Neem hier de tijd voor. Ga rustig in stilte zitten en check wat er bij je opkomt.
Nooit meer een relatie?
Ik moest laatst denken, zou ik ermee kunnen leven om nooit meer een liefdesrelatie te krijgen. Ik kan niet helemaal ja zeggen maar mijn focus zit al langer op geluk in de breedste zin. Ik ben steeds minder bezig met de vorm waarin geluk en liefde zich tonen. Wat ook veel meer rijmt met hoe het leven beweegt. Oncontroleerbaar, veranderlijk en spontaan. Dus de vorm hoeft geen liefdesrelatie te zijn, kan wel, maar ik zou er niet op gaan wachten als je er nu geen hebt. Geniet en wees dankbaar voor alles wat je wel hebt, richt daar je aandacht op. Sta open voor wat het leven je brengt. Probeer je hart niet te sluiten als je het moeilijk hebt, ben er voor jezelf, onvoorwaardelijk. Dat geeft een perfecte openheid, waarop geluk je leven in kan komen. Wie weet in een liefdesrelatie en wie weet in een hele andere vorm.
Vanuit mijn single, alleenstaande, blik wil ik een aantal onderwerpen rondom liefdesrelaties doorlopen.
Je moet moeite doen om iets te verkrijgen
Ik vind het heel mooi als Advaita leraar Francis Lucille het heeft over moeiteloosheid. De moeiteloosheid van onze essentiële Zelf (bewustzijn), we hoeven niet ons best te doen om ‘hier’ en ‘nu’ te zijn. Dit is wat en waar we al zijn. We moeten de illusie loslaten dat we moeite moeten doen om iets te krijgen. Je passie volgen, je hart volgen en volgen waar je blij van wordt, dat heeft meer een kwaliteit van volgen. Je zou het Flow kunnen noemen. Je doet wel dingen en je steekt er zeker energie in, je maakt lastige keuzes en het zit soms tegen maar toch voelt het alsof je de wind in de rug hebt. Er zit vertrouwen in. Een vertrouwen dat het leven je brengt wat nodig is. Het is net als een elektrische fiets. Je hoeft nauwelijks te trappen maar toch beweeg je vooruit. Terwijl het leven ons beweegt, is het jouw taak koers te zetten, naar je innerlijke stem te luisteren en vooral om zoveel mogelijk te genieten van de prachtige tocht.
Moeiteloosheid in de liefdesrelatie en als alleenstaande
Die moeiteloosheid kunnen we ook naar de liefdesrelatie brengen. Als alleenstaande hebben we vaak het idee dat we ons best moeten doen om een partner te vinden. Maar als we wel in een relatie zitten zijn we weer druk bezig om aan een bepaald beeld te voldoen en hebben we snel het idee dat het nog niet goed genoeg is. Soms beweegt het leven je naar een totaal andere richting in je liefdesrelatie, dan je had gedacht. Hoe sterk je ook je best doet, het gebeurt toch wel. De vraag is meer durf je je mee te laten stromen? Durf jij de flow van het leven te volgen, ook al gaat het in tegen alles wat je ooit voor ogen had. Is het ook jouw conclusie dat je leven (als alleenstaande of in een liefdesrelatie) constant veranderd en niet te controleren is? Dan hou niet langer vast aan oude concepten over jezelf, je partner en de liefdesrelatie. Ben flexibel, beweeg mee, blijf altijd trouw aan jezelf en geniet van wat er wel is in je liefdesrelatie of single bestaan. En als het tijd voor verandering is, dan laat het leven je dat vanzelf wel merken. En beweeg je mee met die verandering.
Controle loslaten
Om moeiteloosheid in je liefdes leven toe te staan, moet je de controle echt loslaten. En zelfs niet-leuke dingen kunnen moeiteloos gaan. Oh ja ik moet nog de vuilnis buiten zetten. Spontaan besluit je het te doen of het na het eten te doen. Je moet iets lastigs uitspreken aan je liefdespartner. Je vertrouwt erop – let op, gebruik het niet als excuus om het te vermijden, dat het moment zich zal aandienen. En als dat nog niet zo is, dan wacht je.
Eenzaamheid
Als je niet in een liefdesrelatie zit dan is eenzaamheid is iets waar je voor moet waken. Maar weet dat eenzaamheid net zo goed in de liefdesrelatie voorkomt. Uit lang en goed onderzoek (zie hieronder Ted video) bleek dat diepe verbindingen de belangrijkste indicator voor geluk en lang leven is. De beste manier om dit te bewerkstelligen is betekenisvolle relaties aan te gaan. Of je nu alleenstaande bent of in een liefdesrelatie, in beide is dit mogelijk. Maar dit kan alleen als je ook de verbinding met jezelf (lichamelijk, mentaal en op spiritueel vlak) aangaat. Dan kan je je hart leren openen voor jezelf en een ander. Wat enorm helpt om eenzaamheid te voorkomen.
Schaduwkanten
Ik ben het zeker eens dat een liefdesrelatie, zeker als je gaat samenwonen en kinderen krijgt, je schaduwkanten naar boven brengen. Dat kan een heel leerzaam, uitdagend, moeilijk en mooi proces zijn. Maar ik hoor zelden iemand over de vele onzekerheden en schaduwkanten die voor een alleenstaande naar boven kunnen komen. Vele schamen zich bijvoorbeeld dat ze ‘nog’ alleenstaand zijn, alsof er iets mis is met hen. Of het idee hebben dat ze zonder relatie niet echt gelukkig kunnen zijn. Als alleenstaande leer je jezelf ook heel goed kennen. Mits je je als alleenstaande open durft te stellen voor de uitdagingen (prettig en onprettig) die je kant opkomen. Niet anders dan in een liefdesrelatie. Alleen verschilt de vorm en het soort uitdaging. En in beide gevallen is het cruciaal om te weten dat geluk niet buiten je gevonden kan worden. Elk leven heeft zijn eigen uitdagingen, laten we de ander vooral de ruimte geven om daar het beste van te maken. Zonder oordeel en met nieuwsgierigheid kijken hoe het bij ons ontvouwt.
Tevredenheid met wat is
Tevreden zijn met wat er nu is, in welke relatievorm je ook zit, is misschien wel de essentie van het leven. Is dat dat je alleenstaande bent, dan is dat zo. Zit je in een gelukkige relatie dan is dat wat er nu is. Veranderd het van het ene naar het andere (van alleenstaande naar een relatie of andersom), fine. De essentie van geluk is zijn met wat er is. Of in de woorden van Mandy Hale “happiness is letting go of what you think is supposed to look like and celebrating for everything that it is.” Dat is al jaren mijn leidraad. Vier ik het leven voor alles wat het is? Of laat ik verwachtingen en oude overtuigingen de boventoon voeren? Sta ik nog in verbinding met mezelf (kan ik voelen dat ik in essentie nooit niet in verbinding sta met mezelf)? Neem ik genoeg tijd en ruimte om mijn interne stem te horen? Volg ik mijn hart? Al die vragen zijn zo helpend. Doe het op je eigen manier en zit regelmatig even in stilte met jezelf.
De liefdesrelatie als vermijding
In de liefdesrelatie kan, net zoals in het alleenstaande leven, veel vermijding kruipen. Bijvoorbeeld de angst om alleen te zijn. Of de angst om veroordeeld te worden door een ander. Om niet aan de standaarden van je omgeving, jezelf en de samenleving te voldoen. Enzovoorts. Net zoals alleenstaande hun angsten kunnen vermijden door niet een diepere verbinding aan te gaan of niet met hun schaduwkanten confronteert te willen worden. Etcetera. Mijn punt is dat geen enkele vorm zekerheid bied. Je enige remedie is je eigen integriteit, eerlijkheid en moed. Moedig genoeg om jezelf eerlijk in de spiegel aan te kijken en feedback van je partner en/of omgeving te kunnen horen.
Je hebt emoties, je bent ze niet
Eenzaamheid, jaloezie, boosheid kunnen niet opgelost worden door een liefdesrelatie aan te gaan of juist door er één te vermijden. Het gaat om emoties toe te leren laten, er mee om te leren gaan en in te zien dat we ze niet hoeven oplossen, weg te drukken of anders te krijgen. Laat ze toe en zie dat ze niet van jou zijn. Je hebt emoties, je bent ze niet. Stop de identificatie ermee en zie dat jij in essentie iets overstijgenders bent dan een bundel gedachten en emoties. Bewustzijn. Wil je meer in contact komen met je emoties en ervaren dat bewustzijn je eigenlijke basis is? Kan je hier een meditatie mee doen of een online cursus volgen via de Insight Timer app.
Zien dat er niemand is die de angst heeft
Dan ga je ook inzien dat er uiteindelijk niet iemand is die angst heeft. Er is geen Marc die getriggert wordt en angst voelt. Als je heel goed bij je directe ervaring blijft, is er alleen de fysieke sensatie die je voelt en dat iets ervan bewust is. Dit is de essentie van spiritualiteit, voor mij althans. Het weten dat je als bewustzijn al heel bent en dat steeds meer zo ervaren. Dat de stilte, rust achter je emoties en gedachten je ware aard laten zien. Hierdoor worden concepten en ideeën over liefdesrelaties en alleenstaande en vele andere concepten, steeds minder belangrijk.
Anita Moorjani
Volgens Anita Moorjani betekend ware authentieke, onvoorwaardelijke liefde dat je voor anderen wilt wat ze voor zichzelf willen, ook al druist dat in tegen wat je voor jezelf wilt in de relatie. Je moet je partner vrijlaten zodat hij of zij zichzelf kan zijn en niet verwachten dat hij/zij zich in allerlei bochten wringt om maar te voldoen aan jouw idee over hoe hij/zij moet zijn. De hamvraag, als je in een relatie zit, is volgens haar “Is er vrijheid in deze relatie, of voelt het aan als gebonden zijn? Dit geldt in de liefdesrelatie maar eigenlijk in alle soorten relaties. Super mooi en laat ik het hier dan ook bij houden.
De liefdesrelatie en het loslaten van controle
De illusie dat ik (wij) controle heb over het leven, is al lang bekend. Dat is al een opluchting op zich. Maar het leven van dit weten is belangrijker, daar is de echte winst te halen. De oude overtuiging dat er een denker en doener in ons zit, is diep ingeslepen. Laatst las ik deze quote van Byron Katie “If you want real control, drop the illusion of control; let life have you. It does anyway. You’re just telling yourself the story of how it doesn’t”. Super mooi en zo waar. Waarom geloof ik in de illusie van controle, terwijl ik weet dat dit niet zo is!? Old habbits die hard. Het sluipt er weer in. Laat deze overtuiging niet alleen elke keer weer los maar zorg er ook voor dat je hem niet vervangt met een nieuwe. Bijvoorbeeld het geloof de overtuiging ‘dat controle een illusie is’. Het klopt maar het blijft een overtuiging, een concept, een aanname. Laat je directe ervaring, je intuïtie, je hart, de belangrijkste verteller zijn van wat klopt en niet. In vele contemplaties, meditaties en zitten in stilte, heb ik nog nooit een denker van mijn gedachten gevonden. Gedachten, gevoelens, sensaties komen en gaan random. Ik heb ook nog nooit een controleur in mij ontdekt. Een entiteit die beslissingen maakt en de lijnen uitzet. Er zijn alleen gedachten die, achteraf, een verhaal vertellen dat dit of dat gedaan is of zou moeten gebeuren. Zie je wat ik bedoel? In deze blog kijk ik vanuit dit weten na de liefdesrelatie.
Elke vorm van liefde is welkom
En vanuit het weten dat we de ander en het leven niet kunnen (en dus hoeven) te controleren. Maar ook dat geluk en liefde niet in een bepaalde vorm hoeven te komen. Waardoor elke vorm welkom is. Maar geen enkele, ook de liefdesrelatie niet, is de heilige graal. Juist hierdoor krijgt je liefdesrelatie en je single leven, enorm veel vrijheid en lucht. De ander is niet meer jouw geluk-brenger en vice versa.
Geluk in de liefdesrelatie én als alleenstaande
Laten we beginnen met geluk. Geluk is niet iets wat een ander je kan geven. Het zit in ons. Mensen, situaties en objecten kunnen het triggeren, maar niet meer dan dat. Rupert Spira legt prachtig in deze video uit hoe mooi en bevrijdend het is als je weet dat niks en niemand je gelukkig kan maken. Dat je alleen hoeft te weten wie je in essentie bent en daar in te zakken en vanuit te leven. Van daaruit het leven de volledige vrijheid te geven om te bewegen zoals het beweegt. De controle los te laten en het te nemen zoals het zich, van moment tot moment, aandient. In elk persoon is dit totaal anders. Dus vergelijk niet, luister naar je interne weten. Dit laatste is belangrijk. Kijk niet naar een ander, zie wat er gevraagd wordt van jou. In jouw leven! Zie welke passie, welke oprechte behoefte en drive in jou naar buiten willen komen. Zie hoe angst en controle met elkaar verweven zijn. Stop je leven te controleren, vertrouw je intuïtie. Voel je rust die onder en achter de angst ligt? Weet dat elke keus die je maakt (ook als die achteraf ‘verkeerd’ uitgepakt) precies dat is wat moest gebeuren.
Volg de flow van het leven
Ik weet, steeds sterker, dat ik de flow van het leven volg en niet andersom. Dat is in de liefdesrelatie niet anders. De gevleugelde uitspraak, je moet eerst van jezelf houden is een cliché. Maar dat maakt het niet minder waar. Het is zo belangrijk om dit te volgen. Als je daar niet nog bent en je bent verliefd dan ga er gewoon voor. Je kan ook in een liefdesrelatie tot een andere mindset komen. In mijn ervaring is zelfliefde, zelfcompassie, een belangrijke manier om je eigen heelheid te ervaren. Ook weten dat we bewustzijn zijn, dat er nu, op dit moment, in essentie niks ontbreek. Dit is geen theorie. Ga maar zitten in stilte en stel je de vraag of je nu (zonder dat je denken antwoord hoeft te geven) iets mist.
Nooit iets anders dan nu
En dan ga je misschien ervaren dat er nooit iets anders is dan nu. Nu is wat wij zijn en van waaruit alles opkomt en gaat. En langzaam aan begint je blik op jezelf, de ander en de wereld te veranderen. We zien dat er nu niks mis is met onszelf, de ander en de wereld. Dat is een prachtige plek om welke vorm van relaties, zeker ook de liefdesrelatie, aan te gaan. Het bevrijdt je van het idee (vaak gebeurt dit onbewust) dat de ander je gemis (je pijn) kan opvullen. Het bevrijdt je van verwachtingen over de ander en de wens om de ander te moeten veranderen. Ik zou me niet te druk maken dat dit in de praktijk soms erg lastig is. Als het voor je klopt en je hebt de intentie het te willen uitdragen dan komt het vanzelf. Stapje voor stapje en elke stap in die richting geeft al meer lucht aan je (liefdes) relaties.
Op werk gebied
Op werkgebied ervaarde ik altijd al meer richting dan op privé gebied. Op werk volg ik al jaren mijn behoefte om meer en meer met mindfulness, zelfcompassie en het ontdekken van onze natuurlijke staat te doen. De vorm daarin laat ik aan het leven, die het overigens goed doet voor me. Retraites en 8-weekse trainingen die prima lopen, individuele cliënten die meer de diepte in willen, online cursussen waar ik leuke reacties op krijg etc. Er gaat ook genoeg niet goed maar over het algemeen geniet ik van mijn werk en heb ik het gevoel van meerwaarde te zijn.
Durf je hart volgen
Hetzelfde wil ik meer gaan ‘doen’ (toelaten is misschien preciezer) in de liefde. Zien waar de behoefte ligt, het ruimte geven en kijken wat voor reactie ervan uit het leven komt. Mijn intuïtie en hart volgen. Het leven is in eerste instantie gemaakt om je wakker te maken, aldus Eckhart Tolle. Hoe wakkerder je bent, hoe meer in verbinding staat met je natuurlijke staat van zijn (bewustzijn), hoe meer ruimte er komt voor geluk. Maar niet andersom. Kortom, als er tegenslagen zijn, je het lastig hebt en iets je pijn doet dan is dat part of life. Zonder er grote verhalen of signalen in te hoeven lezen. Ik zie dan dat als iets wat niet voor mij was om te ontdekken of te doen. Prima en we nemen de volgende stap. Sluipende wijs merk je dat he steeds ietsjes gelukkiger bent.
Er is geen ander
Mooie video van Eckhart Tolle over je bewustzijn (presence noemt hij het) in jezelf herkennen en in de ander en dit overstijgt de emotionele band met de ander. Je bent verbonden met de ander, voorbij je emotionele band. Je ziet het bewustzijn wat jij en ik in essentie zijn, in de ander. Ik ervaar dit vaak nog niet zo, maar het snijdt voor mij, op alle vlakken, wel hout. Als ik het wel ervaar dan is het bijzonder. Alsof het verschil, het oordeel, tussen jou en de ander letterlijk wegvalt. Jij als aparte entiteit valt weg in alles wat is. Er ontstaat een soort rust en acceptatie. Als ik bijvoorbeeld op het strand ben dan zijn de jongeren die veel lawaai maken of een ruziënd gezin net zo welkom als prettige ervaringen zoals het wijdste uitzicht of het verkwikkende water. Het worden allemaal bewegingen in en vanuit dit moment. Zonder oordeel en met acceptatie en rust gade geslagen. Het is het fundament om jezelf niet meer te verliezen in de ander. Er is niemand om jezelf in te verliezen. We zijn op een dieper level verbonden, je zou zelfs kunnen zeggen één. Alleen met een andere vorm, lichaam en persoonlijkheid. Echt heel mooi en voor mij heel nuttig om weer te horen.
Jezelf verliezen in de ander
Mijn grootste triggers (angsten) zijn angst voor afwijzing, angst om mezelf te verliezen in een ander – dit geldt zeker in de liefdesrelatie. Ik weet nog dat ik een mooie en leuke relatie had met een christelijke vrouw en dat ik bang was om gelovig te worden. Niet zo zeer dat dat qua inhoud erg zou zijn maar meer dat ik niet bij mezelf kon blijven en kon zien waar ik stond. Uiteindelijk is dat niet gebeurd en kon ik bij grote keuzes wel vertrouwen op mezelf. Maar binnen mijn liefdesrelaties verloor ik mezelf regelmatig, mijn angst maakte dat ik onvoldoende voelde waar ik zelf stond.
Alleenstaande en de onvoorwaardelijke zelfliefde
Een belangrijke manier om hiervoor te waken is, zoals Anita Moorjani mooi zegt: “Pas als je onvoorwaardelijk van jezelf houdt, dan kun je onvoorwaardelijk van een ander houden en als dat je echt lukt, laat je je nooit meer door een ander gebruiken of misbruiken”. Dit is ook een les die ik mezelf echt ter harte heb genomen.
Angst en controle als beschermers
Dus mijn angst om mezelf te verliezen is niet geheel ongegrond. Sterker nog, ik ben dankbaar voor deze angst, het heeft me beschermd in al die relaties. Ook de controlerende kant in mij, die zich niet zomaar aan iedereen durfde over te geven, was een belangrijke beschermer. Pas als we er rijp voor zijn kunnen deze beschermers naar de achtergrond gaan. Want het staat ook een diepere verbinding in de liefdesrelatie in de weg. De angst kan je steeds meer zien als een adviseur, in plaats van de regisseur. De enige weg om angsten in de liefde echt te overstijgen is een sterk fundament in jezelf bouwen en zien, zoals Eckhart Tolle in de eerder aangehaalde video zo mooi zegt, dat jij en ik en wij allemaal verbonden zijn. Dat we elkaar ‘ontmoeten’ in het ene bewustzijn en in elkaar onszelf herkennen.