info@beyondmindfulness.nl
Beyond Mindfulness | blog  | Perfectionisme loslaten
Podcast: perfectionisme loslaten

Perfectionisme loslaten

Hoe bevrijdend om echt te voelen en te weten dat we imperfect zijn, allemaal. Dat in het volledig toelaten en accepteren van onze menselijkheid, onze imperfecties, de totale perfectie zit. We denken dat het constant beter moet, dat de volgende gebeurtenis, de volgende dag, maand of jaar of met de volgende persoon het beter wordt. Dan valt alles samen en dan zijn we gelukkig. Maar dat is nooit zo. Soms vallen dingen goed en dat is heerlijk. Maar altijd fragiel en tijdelijk, want op een gegeven moment komt er een stemmetje op die door wil. Die toch weer iets ziet wat net even beter kan. Hier schieten steeds meer mensen in door en dan kom je in het domein van perfectionisme. Vele zijn al jaren, zo niet decennia, gevangen in de greep van perfectionisme en ergens weten we dat het niet werkt. Dat het ons alleen maar ongelukkiger maakt maar het loslaten van perfectionisme is een heel ander verhaal. Daarom een blog over de perfectie van onze imperfecties, inzien dat we perfectionisme los kunnen laten als we onszelf niet meer hoeven te veranderen. Dat we onszelf gaan accepteren zoals we nu zijn. We staan ook stil bij de onderliggende stroom van perfectionisme en waarom dit moment (het hier en nu) anders zou moeten. Verder geef ik 12 tips, videos, boektitels en handvatten om perfectionisme echt los te gaan laten en te doorbreken.

De illusie van perfectionisme

Maar laten we onszelf eerst wat vragen stellen. Hoe kunnen we ooit perfectionisme loslaten als we denken dat het nu niet goed genoeg? Hoe kunnen we denken dat geluk in de toekomst ligt? Hoe komen we op het idee dat onze imperfecties niet zouden mogen? Waarom mogen we niet gewoon mens zijn? Als we goed kijken dan horen fouten bij het leven. Sterker nog hoe kunnen we ooit groeien en leren zonder fouten te maken? Een perfectionist doet vaak alles, veelal onbewust, om fouten te vermijden. Om onzekerheid, mogelijke afwijzing, pijn en verlies van controle te voorkomen. Wat nooit werkt en dus weer lijden en onvrede oplevert. Zie je de cycles waar we als individu en als samenleving in vast zitten? Zie je de illusie van het perfectionisme? Sla je zelf niet voor de kop als jij hier mee worstelt, dat is juist wat je moet gaan afleren. Wees mild voor jezelf. Zie dat je niet kiest om hier in vast te lopen, maar dat het door je opvoeding, maatschappij en gebeurtenissen in je leven, zo gegaan is. Met zo’n mindset maak je een eerste opening naar het loslaten van perfectionisme.

De kracht van het nu

Eén van de meest gelezen boeken op meditatie-spiritualiteit gebied, is ‘de kracht van het nu’ van Eckhart Tolle. Hierin legt hij prachtig uit, dat het leven zich altijd nu, hier, in dit moment zich afspeelt. Mensen zoals Eckhart Tolle hebben een diep weten dat geluk, tevredenheid en rust in dit moment zit. In onszelf. In hoe we nu zijn. Niet in het najagen van een staat in de toekomst buiten onszelf of terug naar een situatie in het verleden. Het ligt niet in het managen van dit moment en het anders willen hebben. Je gaat dan tegen het leven zelf in.

In ieders leven zitten moeilijke momenten en mooie momenten en soms zit het even mee en soms tegen. Dus leer in te zien dat die bewegingen nou eenmaal bij het leven horen. Dus als het tegenzit, dan vlucht niet uit dit moment en stop met streven om dit moment anders te willen. Wacht even met oplossingen te bedenken. Sta even stil, letterlijk, al is het een paar minuten. Misschien realiseer je dan dat het onze manier van kijken is, die ons problemen geeft en niet de situatie zelf. Je kan dan met iets meer afstand en helderheid naar je eigen (perfectionistische) patronen kijken. Sterker nog je wordt uitgenodigd om voorbij deze patronen te kijken en je enorme potentie erachter te gaan ontdekken. Ik schreef hier een ebook over, ‘Crisis! Don’t waste it! Via meditatie jezelf echt leren kennen’.

Verander je blik

Wat zo cool is aan (echte) meditatie, is dat je kan ervaren hoe ruim de ervaring van dit moment eigenlijk is. Hoe het denken en de aannames (interpretaties), en het perfectionisme wat daar weer uit voortkomt, maar een klein onderdeel is van wat we ervaren en wie we zijn. Stop nu maar eens met lezen. Sluit je ogen of kijk naar buiten met een zachte blik. Laat het denken toe als het opkomt, maar zoekt het niet op. Merk je ademhaling op, voel hoe je hier nu zit, ligt of staat, voel een andere sensatie in en/of rondom je lichaam, hoor de geluiden, proef de smaak in je mond, misschien ruik je iets en als je je ogen open hebt zie een explosie aan kleuren, vormen en beweging. Allemaal bewegend in dit moment, in het nu. Net als bij gedachten, komen en gaan al die ervaringen. Die paar gedachten over perfectionisme, lijken, als je je steeds meer kan laten zakken in de ervaring van dit moment, steeds iets kleiner te worden. Ze verliezen dan vaak hun dwangmatige karakter. Misschien ervaar je wel dat die gedachten net zo vluchtig komen en gaan als geluiden en alle andere ervaringen. En dat wij, onze essentie, er altijd is.

Wat is dat dan, onze essentie? Je kan beginnen met af te vragen wat we niet zijn. Bijvoorbeeld zijn we dan toch niet die bundel van gedachten en aannames? Zijn we toch niet dat beeld wat we over onszelf gevormd hebben? Misschien moeten we verder gaan kijken. Misschien is het jou ervaring dat we veel meer die uitgestrekte, altijd aanwezige blauwe hemel zijn ipv van het weer, de wolken (onze ervaringen) die komen en gaan. Zo begint het onderzoek over onszelf diepgang te krijgen. Voor mij is dat het mooiste wat me ooit is overkomen en het snijdt (doorbrak) de wortel van mijn controledrang steeds meer door. Misschien ga ik te snel, maar ik hoop dat je een beetje proeft waarover ik schrijf.

Onze menselijkheid

Ik wil je slechts wijzen op de wankele basis van ons perfectionisme. Ik wil je uitdagen voorbij het beeld (die paar gedachten-aannames) over jezelf te gaan en in het spannende en levendige nu te stappen. Te zien dat jij nu al helemaal goed bent, juist met al je menselijke gebreken. Ik merkte op een feestje wat ik laatst gaf, voor mijn 40ste verjaardag (ja we worden ouder), hoe die imperfecties zichtbaar werden. In mij, bij mijn moeder, mijn vader en bij anderen die kwamen. Ik heb altijd sterk de neiging om het ‘zelf te moeten doen’, waardoor ik bij te veel hulp in de verdediging schiet en star wordt. Daarna voel ik me dan weer schuldig, zeker rondom familie en met een beetje pech loop ik er nog een tijdje mee rond. Dat gebeurde nu ook, alleen realiseerde ik me dat het niet relevant was of ik nou fout was of familielid X of vriend Y. Ik kon meer uitzoomen en al onze menselijke gebreken zien. Ook die van mezelf. En die helemaal ok vinden. Ik eiste niet meer van mezelf dat ik iets anders gezegd of gedaan zou moeten hebben. Daarmee sloot ik vrede met dit moment, een duurzame vrede. Sorry zeggen kon, maar hoefde niet meer. Sorry vragen of eisen van de ander hoefde ook niet meer. Wat gebeurt was, was helemaal goed. Radicale acceptatie noemt Tara Brach dat. Wat een opluchting!

Opluchting

Ik voelde een last van mijn schouders afvallen. Niet alleen mag ik en mag iedereen gewoon mens, fouten maken en zichzelf zijn. Maar mijn begrip van het leven in het nu en wat acceptatie echt is, verdiepte. Dit moment is precies wat er moet gebeuren. Onze menselijke gebreken horen daar gewoon bij. Daarbij is het loslaten van een controle, de manier waarop perfectionisme zich toont, zo cruciaal. Mijn ervaring is is dat we het leven niet kunnen controleren maar het leeft en beweegt ons. Ook dat lucht op. We hoeven het gewicht van het leven niet op ons te nemen. Het gaat veel meer om de flow van leven en dat waar je nú bent, te gaan vertrouwen. Meer jezelf te vertrouwen. Voel hoe dan het fundament onder perfectionisme weg valt. Hoe perfectionisme loslaten makkelijker wordt?

Hoe perfectionisme loslaten in de praktijk, 12 tips en manieren:

1. Eén die ik vaker noem, is het toelaten en voelen in je lichaam van angst, onzekerheid of ongemakkelijke emoties. Doen we dat niet dan schieten we, voordat we het doorhebben, weer in perfectionistisch gedrag. Een meditatie doen, het opschrijven van je gevoelens (in dit werkboek vind je een logboek om dit in te gieten) of het delen ervan met iemand, zijn allemaal mooie manieren.

2. Ga experimenteren als je je daartoe aangetrokken voelt, om oefeningen (meditaties) te doen om meer in dit moment te zijn. De openheid, rust en stilte van dit moment meer te ervaren. Deze meditatie van Loch Kelly is misschien een mooie om te proberen.

3. De perfectionisme doorbreker tool, de ‘moet – ik – dit – nu – doen’ methode (hier in PDF)

Deze methode leerde ik ooit in mijn coachopleiding en werkt als volgt: Sta stil bij alle situaties, verzoeken of taken die op je afkomen en stel jezelf de volgende vragen:

MOET ik dit nu doen?
moet IK dit nu doen? 
moet ik DIT nu doen?
Moet ik dit NU doen?

Stel jezelf deze vragen:
Moet ik dit nu doen? Moet er überhaupt iets gedaan worden? Niet altijd ligt de oplossing in iets te moeten doen. Bijvoorbeeld bij een cc-mail hoef je vaak geen actie te ondernemen, die is veelal bedoeld ter info. Veel problemen lossen zich dan vanzelf op. Niets doen kan dus juist heel slim zijn.
Moet ik dit nu doen? Ben jij degene die dit moet doen of kun je het delegeren? Of vind je dat je het moet doen, uit verantwoordelijkheidsgevoel en omdat je nou al eenmaal ja hebt gezegd. Ook al behoort het niet tot jouw takenpakket of core-business. Sta jezelf toe om er alsnog op terug te komen en het anders te gaan inrichten. Zie ook dat delegeren bij uitstek een manier is om tijd te winnen.
Moet ik dit nu doen? Is het een need-to-do of een nice-to-do? Of is het iets wat je graag zou willen doen, als je tijd had? Stel je prioriteiten goed en doe dat regelmatig.
Moet ik dit nu doen? Is dit wat er moet gebeuren of is er een beter alternatief? Je wilde eigenlijk gaan mailen, maar misschien is een telefoontje effectiever. Misschien kan het wel wachten? Veel zaken lijken dringender dan ze in werkelijkheid zijn.

Het is een hele praktische en effectieve methode, ik hoop dat het je helpt met perfectionisme loslaten.

4. De koningin van perfectionisme loslaten en imperfectie omarmen, is natuurlijk Brene Brown. ‘De moed van imperfectie’ is een prachtig boek van haar over loslaten perfectionisme . Een aanrader en hier een inspirerende video van haar over vertrouwen. Het is indirect te linken aan perfectionisme, want zonder vertrouwen grijpen we altijd terug naar controle. Het mechanisme waar perfectionisme op gestoeld is.

 

5. Ga perfectionisme loslaten door simpelweg te zien dat het een heilloze en vermoeiende weg is. Dat je nu kan beginnen, op je eigen manier en in je eigen tempo, om dingen al iets los te laten. Dat je de touwtjes niet zo strak in handen hoeft te houden. Begin bij domeinen in je werk of privé leven, daar waar je je veilig voelt om hier mee te beginnen. Stel jezelf een behapbaar doel en check hoe het was om het te doen.

6. In het verlengde daarvan, ga fouten maken. Bewust. Maak bewust een verkeerd danspasje, een kleintje. Om te checken of wat je denkt wat er fout gaat, in werkelijkheid ook zo is. Misschien merk je dat het meeviel en dat je de spanning en de gevolgen prima aan kan. Misschien zelfs wel dat het oplucht. Lees een email bijvoorbeeld maar 1-2x door ipv 4x en dubbelcheck niet alles van anderen. Of wacht het wat langer af. Nogmaals forceer dit niet, blijf bij jezelf, maar daag jezelf ook een beetje uit. Weet dat het in het begin ongemakkelijk voelt, alles wat nieuw is, is spannend. Maar juist daar zit ook de jus van het leven, de positieve spanning, creativiteit, plezier en het avontuur. Dus kies bewust om het gevoel toe te laten en niet in controle en perfectionisme te vervallen.

7. Zelfcompassie. Leer compassie te hebben voor jezelf. Ga perfectionisme loslaten door je kritische beeld van jezelf los te laten. Wordt een goede vriend of vriendin voor jezelf. Wordt iemand die er juist op moeilijke momenten voor zichzelf is. In plaats van in schaamte of zelfverwijt te schieten. Zie dat je hier bewuste keuzes in kan maken. Hoe vaker je voor zelfcompassie, mildheid of vriendelijkheid kiest, hoe sterker dat deel van je brein wordt. Hoe makkelijker het wordt om de volgende keer er weer voor jezelf te zijn. Je creëert langzaam aan een positieve spiraal omhoog. Er is veel onderzoek gedaan naar hoe zelfcompassie je zelfvertrouwen en zelfbeeld positief beïnvloed. Zie mooie video hierover.

 

8. Misschien denk je wel, door alles te accepteren, ook mijn imperfecties, verandert er nooit wat. Maar het zal je verbazen, hoe veranderingen juist ontstaan vanuit echte zelfacceptatie. Verandering is niet langer een noodzaak en daarom herken je veel makkelijker waar het leven je toe beweegt. Wat goed bij je past en wat juist niet. Het is ergens ook wel logisch. Want perfectionisme loslaten, betekent ook uit de flight, fight, freeze modus stappen. Onze inner criticus (de woordvoerder van ons perfectionisme), zo las ik laatst weer, zit eigenlijk altijd in die overlevingsmodus. Laat je imperfecties met vriendelijkheid toe en stap (bijna letterlijk) in veiligheid. Je systeem komt in een veilige modus, ontspant, rust uit en van daaruit ontstaat creativiteit, je intuïtie weten, rust, ontspanning, plezier, humor en geluk.

9. Volg een groepstraining waar lastige onderwerpen niet gemeden worden. Zie daarin heel direct dat we allemaal imperfecties hebben. Het is heel anders om het te lezen dan om iemand dat live met emotie te horen zeggen. Kwetsbaar opstellen is zo helend. Voor degene die dat doet, maar ook voor de ander. Je ziet de opluchting bij mensen als ze dit doen. Een mooie perfectionisme loslaten training, die ik zelf binnenkort geef, is de 3-weekse zelfcompassie groepstraining in Amsterdam waar zelfcompassie, angsten aangaan en perfectionisme centraal in staan. Op een uitgebreidere manier doen dit ook in de mindfulness stilte retraites op Terschelling.

10. Voor degene die nog een stap verder willen gaan, kunnen gaan oefenen via de eeuwenoude techniek van self-inquiry. Via Advaita Vedanta en bekende leraren zoals Ramana Maharshi kan je hier in gaan duiken. Dat is de ultieme manier van perfectionisme loslaten. Te zien en direct te ervaren dat wij geen aparte entiteit zijn, niet los staan van anderen. Misschien zelfs wel gaan ervaren dat er in essentie eigenlijk geen persoon is die perfectionisme kan nastreven. Het is de grootste ontdekking voor mij van de afgelopen jaren. Rupert Spira is de leraar waar ik al vele jaren naar toe ga op retraites. Hij leerde me om niet alle angsten proberen te verwerken en te managen, maar te kijken naar degene die ik dacht te zijn. In de loop der jaren ervaar ik steeds meer dat diegene er inderdaad niet is, of in ieder geval heel anders is dan ik altijd dacht. Ik identificeer me er veel minder mee. De kern van mezelf is ergens anders gaan liggen. Is er alleen de ervaring van angst op dat moment, niks meer en niks minder. Hetzelfde als de wind die er even is en een volgend moment niet meer. Het zijn voorbijgaande ervaringen. Soms identificeer ik me nog wel met een angst, zeker als ie diepgeworteld zit. Maar zelfs dan zit er een soort rust in, na een tijdje, dat dat ook goed is. Dat het zo heeft moeten gebeuren.

Overigens als ik me niet identificeer met angst, wil niet zeggen dat ik me dissocieer of afstand neem van die angst maar juist het tegenovergestelde. Ik laat de ervaring toe, voel hem vaak in mijn lijf, en laat het moment zichzelf tonen zoals het zich toont.

11. Herken je perfectionistische neiging naar anderen toe, veroordeel je neiging hiertoe niet. Maar zie dat het jouw verantwoordelijkheid is en probeer de ander daar minder in mee te nemen. Ga lekker met je partner op de bank zitten, maak een relaxte wandeling of iets anders leuks en laat de taak nog even wachten. Het huis schoonmaken bijvoorbeeld kan ook een paar uur later. Maak ruimte voor meer spontaniteit, in welke vorm dan ook en zie dat de taak die je dacht echt nú te moeten doen, op een ander moment alsnog gebeurt. Veel natuurlijker en relaxter.

12. Neem vaker pauze. Sta jezelf toe even 5-10 minuten een pauze te nemen, zeker als je merkt dat stress het aan het overnemen is. Je voelt dan misschien dat er geen tijd voor is, maar geloof me korte pauzes gaan je tijd schelen. Het geeft meer helderheid in je denken en dat maakt je uiteindelijk altijd effectiever.

Kortom omarm je imperfecties, omarm je perfectionisme en vertrouwen en ervaar zelf dat van daaruit verandering voortkomen. Wees mild en vriendelijk voor jezelf, loop niet weg voor lastige onderliggende emoties, kijk eerlijk naar jezelf en geniet van het leven zoals het komt. Je zal niet alleen perfectionisme gaan loslaten, maar ook meer plezier gaan hebben in het leven zelf. Nogmaals geluk is altijd en alleen nu, in dit moment, te ervaren. Neem het niet blind van me aan maar check het in je eigen ervaring. Het meer leven in dit moment zal één van de belangrijkste dingen zijn die je ooit zal doen. Daar twijfel ik geen seconde aan. Zie het ‘nu’ niet als stiekeme uitweg van moeilijke momenten maar juist midden in die lastige momenten zul je tevredenheid en geluk gaan vinden. Succes en als je dingen wilt delen of vragen dan laat het mij gewoon weten op info@beyondmindfulness.nl

Laat ik eindigen met Jeff Foster, ik ken weinig mensen die zo mooi schrijven als hij.

There is nothing wrong with you, and there never was. No matter what they say.
Friend, from the very beginning, you were not broken.
You were not born into sin. You were not destined for the spiritual garbage heap. There was never anything fundamentally missing from your life.
You just thought that there was. Others tried to convince you that you were not good enough, because they too felt not good enough. In your innocence, and with no evidence to the contrary, you believed them. So you spent all those years trying to fix, purify and perfect yourself. You sought power, wealth, fame and even enlightenment to prove your worth as a ‘me’. You compared yourself to other versions of ‘me’, and always felt inferior or superior, and it all became so exhausting, trying to reach those unreachable goals, trying to live up to some image that you didn’t even fully believe in anyway, and you longed for the deep rest of yourself.
But you were always perfect, you see, from the very beginning. Perfect in your total imperfection. Your imperfections, your quirks, your flaws, your weirdnesses, your unique and irreplaceable flavours, were what made you so loveable, so human, so real, so relatable. Even in your imperfection, you were always a perfect expression of life, a beloved child of the universe, a complete work of art, unique in all the world and deserving of all the riches of life.
It was never about being a perfect ‘me’. It was always about being perfectly Here, perfectly yourself, in all your divine strangeness.

“Forget your perfect offering”, Leonard Cohen sings. “There is a crack in everything. That’s how the light gets in.”

Jeff Foster

 

Tags: