Stop met vechten tegen gevoelens

Zie dat er op dit moment niets aan de hand is — nooit. Eckhart Tolle zegt regelmatig dat ons ego, onze denkende ik, niet kan overleven in het nu. Daar ben ik het helemaal mee eens. Stop met vechten tegen gevoelens en maak het nu tot een veilige haven. Je gedachten en gevoelens zijn op een dieper niveau niet meer dan bewegingen in bewustzijn. Alleen we zijn er zo meer versmolten dat we er ons in verliezen. 

Het ego maakt zelfs van het nu een concept

Hier stap ik, als mijn denkende ik — en ik ben vast niet de enige — in de valkuil om van ‘het nu’ een concept te maken. Een uitvlucht om weg te komen van lastige emoties. Zie hoe bang het ego, ons denkende en voelende ik, is voor moeilijke gevoelens en situaties. Hoe gehecht het is aan veiligheid en zekerheid — een veiligheid en zekerheid die het nooit echt zal vinden.

Stop met vechten tegen gevoelens

We weten uit ervaring vaak wel dat het leven niet te temmen of controleren is. De enige echte uitweg ligt in een compleet andere manier van kijken naar onszelf, naar onze gedachten en naar onze gevoelens. Meer dan 15 jaar geleden leerde ik dat gedachten geen feiten zijn, maar mentale processen. Ze zeggen in werkelijkheid niets over wie wij in essentie zijn. Steeds meer leef ik vanuit dit weten, omdat het me glashelder is geworden dat ik mijn gedachten niet maak of controleer. Ik bén datgene wat bewust is van van de gedachten. Proef je het verschil? Het is in en als dat bewustzijn dat we kunnen stoppen met vechten tegen gevoelens, en simpelweg leren zijn met wat er is.

Jij en ik zijn meer dan ons denken — maar emoties zijn lastiger

Jij en ik zijn veel meer dan ons denken — iets wat ik in mijn blogs, podcast, online cursussen en op andere plekken blijf benoemen. Maar wat veel lastiger is — en waar ik pas recent iets meer inzicht in krijg — zijn onze emoties. Hoe sterk die onze verhalen-vertellende mind in hun greep houden. Precies daarom is mijn boodschap: stop met vechten tegen je gevoelens en creëer ruimte voor echte aanwezigheid.

Emoties toelaten is niet genoeg — je moet ze doorzien

Lange tijd heb ik geprobeerd emoties te managen en toe te laten. In ieder geval op een minder schadelijke manier dan de eerste dertig jaar van mijn leven, waarin ik ze simpelweg wegdrukte. Maar er is meer nodig. We moeten ze doorzien voor wat ze zijn. Zien dat ze afkomstig zijn uit het verleden, dat ze zich herhalen, en dat ze niets zeggen over wie we in wezen zijn. We moeten leren ons te de-identificeren van onze emoties — net zoals we dat ook bij gedachten doen.

Emoties als bubbels — niet persoonlijk, alleen voorbijgaand

Eckhart Tolle noemt gedachten en emoties “bubbels” die langskomen (God mag weten waarvandaan — hij noemt het het collectieve menselijke bewustzijn). Soms blijven ze bij ons plakken, vooral omdat we denken dat we er iets mee moeten. Maar dat hoeft helemaal niet. Stop met vechten tegen gevoelens, en laat ze komen en gaan zoals wolken aan de lucht. Emoties zijn niet persoonlijk.

Ons verzet tegen emoties ontstond in onze kindertijd

Toch zijn ze vaak lastiger dan gedachten. Ze zitten dieper, we zijn er sterker mee geïdentificeerd en hebben geleerd om ons ertegen te verzetten. Dat verzet was ooit nodig — als kind konden we ze niet alleen dragen. We hadden onze ouders nodig om te co-reguleren, om emoties los te laten. Maar veel ouders — in ieder geval de mijne — hebben dit zelf nooit geleerd.

Prettige emoties vasthouden? Ook dat werkt niet

En net zoals we kunnen vastkleven aan pijnlijke emoties, doen we dat ook met de prettige. We willen ze vasthouden en bij ons houden, maar de wereld verandert voortdurend ,dus dat kan simpelweg niet. Ook die gevoelens kunnen we zien als bubbels: geniet ervan, wees er dankbaar voor en blijf open voor wat het leven je nog meer brengt.

Emotionele reacties zijn snel — en vaak onbewust

Onze reacties op emoties, zeker wanneer ze bedreigend zijn voor onze identiteit, gaan vaak zó snel dat we er al verstrikt in zitten voordat we het doorhebben. Als dit allemaal nieuw voor je is: zou je kunnen beginnen met onderzoeken of je je gedachten bent. En als je daar klaar voor bent, doe hetzelfde voor je gevoelens.

Onderzoek eerst je gedachten, dan je gevoelens

In het moment dat je verstrikt raakt, probeer dan te ontspannen. (Ik heb hier een aparte blog over geschreven.) Zeg ‘ja’ tegen de emotie — hoe lastig die ook is. Zeg ook ‘ja’ tegen het verhaal van je denkende ik, maar weet tegelijkertijd dat dit verhaal niet relevant is. Hoe relatief waar het ook is, het raakt jou als bewustzijn niet. Laat je gevoelens toe zonder strijd en geef ze de ruimte om te bestaan zonder er iets mee te hoeven doen.

Zeg ‘ja’ tegen je emotie én het verhaal eromheen

Zeker als je ooit hebt ervaren dat bewustzijn je essentie is, dan stop je. Je hoeft niets te doen. Je checkt simpelweg of dat lijntje er nog is. In theorie ben je altijd bewustzijn, je kunt het nooit níet zijn. Maar in de praktijk wil je dit niet alleen snappen, je wilt het ook voelen. Anders blijft er een breuk bestaan tussen weten en zijn — en dus ook lijden. Accepteer je emoties zoals ze zijn en zie wat er dan gebeurt. Als er een dieper weten is, val je moeiteloos terug in dit moment, in het niet-weten, in de rust — in het ontbreken van een gebrek.

Eerlijk kijken

Door te experimenteren kun je jezelf ervaren dat je ook je gevoelens niet bent. Misschien zeg je nu, terwijl je ontspannen deze blog leest: “Tuurlijk, ik ben mijn gevoelens niet. Ik ben bewustzijn en ik heb ze.” Maar kijk eerlijk naar jezelf. Zie hoeveel we, vaak onbewust, nog handelen vanuit die diepgewortelde emoties. Hoe sterk we ons er soms nog mee identificeren.

Leven vanuit bewustzijn leidt tot meer liefde en minder lijden

Als we vaker handelen vanuit onszelf als open en ruimtelijk bewustzijn — verbonden met alles wat is — dan worden onze acties onpersoonlijker, aanwezig, en meer gedragen door liefde. De oplossing ligt uiteindelijk altijd in het helen van onze eigen wonden. Altijd in onszelf. Het moment dat we iemand of iets beschuldigen, pleasen of willen controleren, dan is dat vaak een teken dat we handelen vanuit ons kleine, emotionele ikje. Doorzie dat. Kijk vanuit welk oogpunt je handelt — en vanuit welk perspectief je wilt handelen. Breng die twee bij elkaar.

Hoe dan? Soms heb je een houvast nodig

Maar… hoe doe je dat? Hoe zorg je ervoor dat je niet constant in gevecht blijft met je emoties. In theorie hoeven we nooit iets te doen — het is allemaal al goed. Maar in de praktijk is het soms fijn om een houvast te hebben. Hieronder deel ik wat mij heeft geholpen en nog steeds helpt:

• Veroordeel jezelf niet, en veroordeel ook de emotie niet. Kijk er met liefdevolle vriendelijkheid naar. Laat het er zijn.
• Zie dat je in een verhaal vastzit, ook als je je niet bewust bent van het bewustzijn dat je bent. Zie dat het verhaal niet waar hoeft te zijn. Durf toe te geven dat je het eigenlijk niet weet. Dat is eerlijk.
• Begrijp dat denken niet altijd helpt. Soms is er geen oplossing, en komt er een moment dat je stopt met zoeken. Zie hoe je systeem de emotie probeert te managen.
• Michael Singer zei: Laat je ego weten dat het niet meer de onmogelijke taak hoeft te vervullen van het managen van de wereld. Jij, als volwassene, kunt de emotie dragen. Laat het zien. Experimenteer met je ego. Kijk waar het durft los te laten. Wees dankbaar voor de ruimte die dan ontstaat. Dat is precies wat er gebeurt als je stopt onderdrukken en managen van je gevoelens.

• Een prachtige methode is Internal Family Systems. Hierin laten we delen van onszelf aan het woord die ons proberen te beschermen tegen oude pijn. Deze ‘managers’ denken vaak nog dat jij een kind bent. Maar als jij kunt laten voelen dat je volwassen bent — sterker nog, dat je bewustzijn bént — dan durven deze delen hun taak (meer) los te laten.
• Ook de methode van Byron Katie is krachtig. Ze helpt om ons geloof in gedachten en verhalen los te laten en terug te keren naar het niet-weten — en dus naar het nu.
• Je ziet steeds meer online (audio) cursussen over dit soort onderwerpen. Ik heb er een aparte online academy voor opgezet, maar ook Insight Timer biedt veel mooi materiaal op dit gebied.
• Tot slot: retraites. In welke vorm dan ook. Ze zijn een prachtige manier om te ervaren dat het goed is. Dat jij als bewustzijn oneindig veel ruimte hebt voor welke emotie dan ook.

Van emotionele identificatie naar een stabiele staat van zijn

In de praktijk is dit vaak een geleidelijk proces. Je systeem begint te zien dat het al goed is — en dan stuit je op een diepere laag. Tot er een moment komt dat deze ervaring je stabiele basis wordt. 

Dan identificeer je je niet meer met je emoties. Dat betekent niet dat alles ineens één grote bliss wordt — maar het lijden over het lijden verdwijnt. Verdriet is dan gewoon verdriet. Boosheid is boosheid. Angst is ook oké. Je geeft het verzet op. En dan lost het zich vanzelf op.

Het nu als veilige haven: alles mag er zijn

Ik begon deze blog met de boodschap stop met vechten tegen gevoelens en zie in dat het nu een veilige haven is. En dat is het ook. Doe het zonder agenda en zie dat er nu niets mist. In dit moment is er geen verhaal. Alles mag er zijn. Misschien merk je dan dat het verhaal rondom de emotie wat loslaat. 

Alleen het verhaal, de reactie op de emotie, maakt dat we lijden. In het nu is daar geen ruimte voor — alleen voor het ervaren. 

Jij en ik, als bewustzijn, zijn altijd nu. Rust hier.