Angst en Spiritualiteit

Daar is ie weer, die oude vertrouwde angst. Als een spook duikt ie weer op. Het is een bekend gevoel en mijn systeem verkrampt elke keer weer en gaat het niet-te-winnen gevecht ermee aan. Laatst gebeurde het weer. Het maakt me nederig. Het laat me voelen hoe lastig het is, althans voor mij, om angst echt te overstijgen en het met wijsheid te benaderen. Ik heb er veel over gelezen, honderden uren gemediteerd en van alles erop toe gepast. Ik weet dat het geen trucje is maar dat je met acceptatie, overgave en wijsheid steeds weer een stapje maakt. Ondertussen genieten van de mooie momenten en dat doe ik zoveel als ik kan. Een blog over angst en spiritualiteit. Hoe angst de motor achter spirituele groei kan worden en mooie quotes, video’s  en boeken die mij daarbij helpen. Misschien jou ook wel. 

Verbindt jezelf met je (diepere) zelf

Enerzijds is het vervelend en baal ik als de verkramping optreedt. Bij mij gebeurt dat vooral in gezelschap, feestjes en (liefdes) relaties. Maar gelukkig is de nasleep erna korter dan voorheen. Dat gebeurt vaak nadat ik thuis ben gekomen en wat (fysieke) afstand heb genomen. Maar het belangrijkste is, dat het me elke keer weer terug brengt naar een deel van mijzelf wat niet geraakt kan worden door de angsten van het ego. Die rust, stilte, gewaarzijn (of welk woord je er ook aan wilt geven) die we allemaal in ons hebben. Die totaal open en toegankelijk is voor welke gedachten of emotie dan ook. Ik zie en ervaar dit gewaarzijn als dat wat alles kent, ziet, toelaat en elke gebeurtenis met open armen laat ontvouwen. Geen agenda heeft, concepten van goed en fout (dualiteit) niet kent en alles wat er is ziet als verbonden, als één. In spirituele kringen vaak bekend als gewaarzijn, consciousness (bewustzijn), de getuige, de natuurlijke staat van zijn en Rupert Spira noemt het het simpel ‘I’ (Ik, met een hoofdletter). 

Zomer Retraite Jan Geurtz

Ik kom net terug van prachtige retraite van Jan Geurtz in Frankrijk. De stap die ik soms kon overslaan werd door hem prachtig beschreven. Namelijk met een liefdevolle, warme en vertederende blik kijken naar je eigen verkramping. Kortom eerst zien dat je vastloopt, durven toelaten voelen van het (fysieke gevoel), er met warmte en vriendelijkheid kijken naar de verkramping van je aangeleerde zelfbeeld en vervolgens zien en voelen dat je dat niet in essentie niet bent. Maar dat je dat gewaarzijn bent. Zo mooi! Simpel maar de identificatie met het aangeleerde zelfbeeld (ook vaak ego genoemd) is sterk. Daar jezelf weer niet over afwijzen en veroordelen. 

Dichter bij jezelf komen

Eckhart Tolle beschrijft: You do not become good by trying to be good, but by finding goodness that is already within you and allowing that goodness to emerge.” Oftewel het geeft je een unieke kans om dichtbij jezelf te blijven. Om de al aanwezige goedheid in jezelf te herkennen en niet buiten je te zoeken. Maar in je. Nu, op dit moment en altijd aanwezig. Die goedheid heb ik het over. Misschien een open deur maar het is wel hoe ik het zie en ervaar. We kunnen lastige situaties dan meer gaan zien van het leven die jou en mij wijst op onze blinde vlekken. Een mooie video van hem over hoe je beter met je ego (aangeleerde zelfbeeld) om kan gaan. 

Jezelf herkennen in de ander

Hoe meer ik in contact sta met mijn natuurlijke staat van zijn, hoe minder afstand er is tussen mij en de ander. Zo gaaf om te voelen. Maar des te pijnlijker als de angst je overneemt en je het tegenovergestelde ervaart. Je verkrampt en je verliest jezelf in de emotie. Sterker nog je wordt je emotie. Angst en spiritualiteit zijn met elkaar verbonden. De angst en het lijden erbij helpt je om te gaan zoeken naar iets stabiels, sterk en rustigs in onszelf. Weten dat we bewustzijn zijn, voor mij de essentie van spiritualiteit, brengt je daar. Met dit weten haal je de angel uit de angst. Angst is de motor achter spirituele groei en spiritualiteit het enige echte duurzame antwoord op de angst. Mooi hoe angst en spiritualiteit zo nauw met elkaar verbonden zijn. Zonder angst en lijden is er vaak geen spirituele groei.

Ik las net een mooi stukje in het boek ‘The wisdom of Sundays’ van Eckhart Tolle. Het ging over hoe we onze weten, het weten dat we in essentie bewustzijn zijn, kunnen gebruiken in de omgang met anderen. 

Eckhart Tolle – omgaan met mensen

“When I meet people and interact with people, I see them on two levels or feel them on two levels. On one level, they are the form, which is the body and their psychological makeup. On another level, they are the consciousness that I also am, that pure presence. That makes it much easier to interact with people and much more pleasant, because sometimes the personality, the psychological makeup is not that wonderful. And then one is able to let that go, because you can sense beyond that there is an essence to that human being.” Het gaf me echt een aha en een manier om dat te blijven zien in mensen. Maar de eerste stap is jezelf stabiliseren in deze gewaarzijn (consciousness) en voelen, zelf checken en onderzoeken dat dit jouw essentie is. Het moet iets van jou worden en geen theorie of geloof. 

Twee sporen beleid

Twee onderdelen zijn hierin cruciaal. Enerzijds steeds meer terug gaan naar dat wat je in essentie bent. In de Advaita traditie (spirituele kant van het Hindoeïsme) staat de vraag centraal ‘wie ben ik?’ centraal. Ramana Maharshi is hierin waarschijnlijk de bekendste. Het gaat niet om het intellectueel beantwoorden van de vraag maar naar je directe ervaring ervan gaan. Zelf onderzoeken en door de vele concepten in je hoofd heen leren kijken. Daardoor de wereld en jezelf misschien wel anders gaan zien. Anderzijds het volledig (h)erkennen, toelaten en accepteren van die lastige vervelende kantan van het ego (aangeleerde zelfbeeld). Alle onderdelen rauw leren te ervaren. Pas dan kunnen we er echt van loskomen. Pema Chödrön zegt het mooi: het bevrienden en het intiem leren kennen van je angst. Maar vooral snappen wat de kern van angst is, hoe het werkt en dat dát de weg is om jezelf ervan  te bevrijden. Meer hierover in de video hieronder en als je meditaties zoekt om beter met angst om te gaan dan klik hier.  

Angst en spiritualiteit

Logisch dat veel blogs, lezingen en boeken gaan over de omgaan met angst. Het is de moeder der emoties. Het verlamt en maakt dat we onszelf maskers voor houden. Hoe perfect het leven er van buiten ook uitziet, daar zal nooit je blijvend geluk zitten. Waardoor we vroeg of laat op onderzoek uitgaan. En doe dit altijd op jouw manier, jouw tempo, jouw onderwerpen en met de leraren of begeleiding die bij jou past. Dat is de enige manier en probeer niet te vergelijken met anderen. Dit proces verloopt voor iedereen anders. Leer vooral stil te staan bij elk dapper stapje die je maakt, op weg naar het vinden van jezelf. Geniet van de ontspanning die daar bij komt kijken. 

Voeden van de wijze kant

Mijn oordelende kant kan denken: je bent nu 5 jaar van vele retraites, zelfonderzoek, vele meditaties en gesprekken verder en wat heb je nou echt geleerd!? Weer verkramp je met diezelfde angst voor dezelfde afwijzing. Maar terwijl ik dit nu schrijf voelt het andere deel, dichtbij en aanweziger dan ooit. Die stille, ruime en volledig accepterende mij, Ik met een hoofdletter I. Maar ook het stoppen met afwijzen van je aangeleerde zelfbeeld (ego) en er juist vriendelijkheid na leren te kijken. Het helpt mij om die verkramping te zien als mijn reactie als kleine jongetje die zich afgewezen kon voelen. Het lukt me vaker lukt om met vertedering naar die kleine angstige Marc te kijken.  Dat is wel iets, toch!? 

Rumi: The uses of fear

A donkey turning a millstone is not trying

To press oil from sesame seed. He is fleeing the blow

that was just struck and hoping to avoid the next.

We look to ease our pain, and this keeps civilization

moving along. Fear is the architect here.

Fear keeps us working near the ark.

Sometimes though, it is fear, a contracting,

That brings you into the presence.