Loslaten van concepten en leven in het nu
Al vele jaren houdt het concept ‘genoeg slapen’ me (onbewust) bezig. Vijf weken geleden speelde mijn rest-less legs sterker op dan ooit. Met als gevolg dat ik 4 weken lang van 8 uur naar gemiddeld 5 uur slaap ging. Ik raakte in paniek na 1 1/2 week. Het zou toch niet chronisch zijn? Zo kan ik niet normaal functioneren in mijn werk? Kan ik nog wel leuk zijn met vrienden? Etc. Na twee weken gaf ik de strijd op en begon ik te vertrouwen op het leven zelf. Alles wat ik geleerd had in de vele retraites, jaar cursussen en workshops en het feit dat ik geen keus had, brachten me terug te gaan naar dít moment. Het nu. Naar de essentie van mijzelf (gewaarzijn/presence). Vanaf dat moment ontdekte ik dat ik met 4-5 uur slapen prima kon werken en er zelfs van genoot. Het met vrienden nog steeds leuk was, ook als ik wat rustiger was. Ik de angst en paniek kon laten gaan en echt in het nu ging leven. In het nu bleek er niets aan de hand, is alles al goed. Heel mooi om te ervaren. In andere woorden ik liet het concept over slapen helemaal los. Een blog over loslaten van concepten (gedachten), gedachten spinsels doorbreken en terug komen naar de vrijheid en geluk in onszelf.
Wat bedoelen we eigenlijk met loslaten?
Misschien goed om eerst even stil te staan bij hoe ik “loslaten” zie. Voor mij is het meer het stoppen met dingen vast te houden, te willen veranderen en juist gewoon gevoelens, gedachten en fysieke sensaties te laten zijn. Ze met rust te laten. Het onderstaande verhaal uit de soefi-traditie beschrijft dit prachtig.
Moela Nasroeddin, een wijze nar uit de soefi-traditie, maakte zijn leerlingen ooit op een geestige wijze duidelijk dat niet loslaten ook een keuze is. Toen een man hem vroeg hoe hij zich kon bevrijden van de terugkerende negatieve gedachten waar hij zo’n last van had, stond de Moela op, rende naar de ingang van de tempel en pakte daar een van de pilaren vast, roepend:’Red mij van deze pilaar, red mij toch van deze pilaar!’.
De man keek ontzet naar de Moela, en riep: ‘Maar Moela toch, die pilaar heeft jou niet vast, jij houdt de pilaar zelf vast. Je kunt hem toch gewoon loslaten?’ ‘Juist’, zei de Moela. ‘Nu weet je alles wat je weten moet.’
Andere concepten
Net zoals wij pilaren vast houden zonder dat we het door hebben. Kunnen we onszelf angstvallig vasthouden aan concepten. We zien niet dat het slechts concepten zijn en ervaren het vaak als de (enige) waarheid. In plaats van slechts gestolde gedachten, die multi-interpretabel zijn. Die allemaal anders zijn, afhankelijk van onze culturele achtergrond, opvoeding en genetische opmaak. Ergens weten we het, maar toch komen we in conflict met de buurman en onze naasten omdat we vasthouden aan concepten. Zelfs oorlogen worden er om uitgevochten. Dus een mooi onderwerp voor een blog, toch?
Wat maakt dat we zo vast houden aan onze concepten?
We accepteren nauwelijks dat onze concepten (gedachten) weleens helemaal niet waar zouden kunnen zijn. Dat er überhaupt geen objectieve waarheid is, dat het allemaal menselijke constructies zijn. We zien dus niet dat het concept verwijst naar een werkelijkheid die niet bestaat. We proberen er vastigheid aan te ontlenen, een begrijpelijk beeld van de wereld mee creëren en we willen controle ervaren in een constant veranderende wereld. Maar controle is een illusie of zoals Pema Chodron het zegt “if you’re invested in security and certainty, you are on the wrong planet”. Als het controleren van de wereld en je leven iets gemakkelijks zou zijn en niet zo veel energie zou kosten, dan zou het een goede optie kunnen zijn. Maar dat is het niet, juist het tegenovergestelde. Het levert veel teleurstelling, pijn, verdriet, angst, lijden op en kan dodelijk vermoeiend zijn.
De kracht van meditatie
De snelste en beste manier, zoals ik het zie, om hieruit te komen, is om de mind te onderzoeken. Te zien dat gedachten geen feiten zijn, maar zoals gezegd slecht interpretaties. Stop met het versmelten met je concepten. Via mindfulness en meditatie kan je hier al een heel eind mee komen. Maar de essentie is het onderzoeken wie jij in de kern bent. Ik kom net terug van een 7-daagse retraite bij Rupert Spira en dit was hét onderwerp. Pas als we onze verkeerde manier van kijken naar onszelf doorzien, kunnen we de kern van ons lijden doorbreken. We denken dat wij onze gedachten en concepten en gevoelens zijn, in plaats van dat we ze hebben (ervaren). Elke keer als we een concept loslaten en onze natuurlijke staat herkennen, is onze beloning meer innerlijke rust en tevredenheid. En dan zien we dat deze aspecten al inherent in ons zitten.
Is dit niet waar we allemaal naar op zoek zijn? Is dat het niet waard om hierin verder te gaan? Te kijken waar al die yogi’s, boeddhisten, sufi’s en vele andere wijzen ons al zo lang op proberen te wijzen.
Retraite Rupert Spira
Het belangrijkste wat ik uit afgelopen retraite haalde was dit. Zien dat tevredenheid en geluk onze natuur is. Dat dit niet te bereiken is door heel veel persoonlijke ontwikkeling of honderden uren mediteren. Dit kan in het begin helpen maar op een gegeven moment kan het averechts gaan werken. Ik ga steeds meer zien dat onze natuurlijke staat er al is en dat die op dít moment, bij ons allemaal, al volledig tevreden, gelukkig en in perfecte harmonie is. Om deze staat te gaan herkennen ga je op onderzoek uit, self-inquiry wordt dit vaak genoemd. Klik op deze link als je hier meer over wilt lezen. En als we die natuurlijke staat dan gaan herkennen dan rest alleen daar simpelweg in rusten en vandaar uit dit geluk de wereld in te brengen.
Rusten in het nu, in jezelf
Ik heb altijd gedacht dat we ons best moeten doen om geluk te vinden, iets wat je na vele decennia hard werken mogelijk zou kunnen bereiken. Maar mijn ervaring is nu het tegenovergestelde. Meditatie is volledig rusten in wat er is en al het anderen loslaten. Niets mee doen. Het is zo simpel dat we het nauwelijks kunnen geloven. In de onderstaande video van Rupert Spira legt hij uit hoe we kunnen rusten in onze natuurlijke staat. In minuut 04.18 zegt de vraagsteller zelfs “is it seriously that simple!?” en Rupert zegt “Yes!”.
loslaten van concepten (Byron Katie)
Als je minder met meditatie, self-inquiry en mannen zoals Rupert Spira en Eckhart Tolle hebt, dan begin je gewoon met het herkennen van je concepten. Start bij die concepten waar je in vast loopt. In jezelf of met anderen. Byron Katie heeft een praktische manier, wat iets weg heeft van Cognitieve Gedrags Therapie (CGT), die je hierin wellicht verder kan helpen. Byron Katie zegt in onderstaande interview dat ze ging inzien dat “het moment dat ik mijn gedachten geloofde, ik ging lijden.” Daarom ontwikkelde ze de “the Work” methodiek. Hierin nodig ze ons uit vier vragen te stellen om onze gedachten patronen te doorbreken:
- Is het waar?
- Kun je absoluut zeker weten dat het waar is?
- Hoe reageer je op die gedachte?
- Wie zou je zijn zonder deze gedachte?
Op haar website en in onderstaande video kan je meer over haar krachtige aanpak lezen. Prachtig om te zien hoe ze mensen faciliteert in het loslaten van concepten.
Nog vele concepten te doorbreken
Ondanks dat ik het concept van genoeg slaap meer kan loslaten, zijn er nog genoeg gebieden te koloniseren. Ik moet steeds vaker glimlachen als ik haast denk te hebben, de angst voor afwijzing voel of meteen moet eten als ik trek heb. De concepten zijn prima als je ze maar ziet voor wat ze zijn. Gewoon een mogelijkheid, een manier om er naar te kijken of om iets te doen. Wetende dat er vele wegen naar Rome leiden en als het niet gaat zoals je wilt het ook goed is. Je laat het leven jou dansen in de plaats van dat jij de dans van het leven bepaald. Je gaat zien dat het geloof in die ene gedachte (concept) je het lijden oplevert, niet de situatie of de persoon. Dat je die gedachte, dat concept kan loslaten en daarmee je lijden los laat. Makkelijker gezegd (geschreven) dan gedaan, maar begin klein en langzamer zeker zal je ook grotere uitdagingen beter kunnen loslaten.
Elkaars concepten respecteren
Hoe mooi zou het zijn als we elkaars concepten, manieren van leven, respecteren. Zien dat ze subjectief zijn, ook die van jezelf, maar tegelijkertijd wetende dat we ze nodig hebben om met elkaar te leven. Hoe mooi als we zien dat er vele wegen naar geluk zijn. Dat we de ander niet hoeven over te halen om onze weg naar geluk te volgen. Die ruimte brengt ons dichterbij elkaar. Dat we de gedeelde menselijkheid in elkaar gaan zien, in plaats van een sterke scheiding tussen ons en een ander.
Ik hoop dat deze blog je geïnspireerd heeft de vermoeiende weg van het controleren van de wereld en het leven achter je te laten, dat je concepten onder de loep gaat nemen nemen en je steeds meer rust en tevredenheid in jezelf zal vinden. Maar vooral dat je steeds meer je vrije zelf kan zijn, wat dat ook voor jou betekent.