De wijsheid van het hart
We zitten allemaal, ook als we niet met meditatie en spiritualiteit bezig zijn, in een reis naar het hart. We zoeken allemaal naar geluk, liefde, intimiteit en vreugde. Spiritueel gezien begint de reis naar het hart vaak nadat we onze essentie (bewustzijn) leren kennen. Op zich kan je hier blijven. Het is al heel bevrijdend om te voelen dat we in bewustzijn vrij zijn, vrij van de tirannie van het denken. Ons blinde geloof dat we in essentie ons denken zijn, neemt af. We ervaren heel direct dat we meer zijn. We leren dat we kunnen rusten in de ruimte achter en in het denken en van daaruit de wereld ervaren. Misschien voel je wel ten diepste dat we al heel zijn en altijd al heel waren. Dat er niks meer nodig is dan zijn in het moment. Maar om de woorden – wat ook mijn eigen ervaring is – van leraar Adyashanti te gebruiken: het wordt op een gegeven moment wat droog. Je hebt maar een deel van je zelf ontdekt en het hart, de liefdes energie, ontbreekt.” Waardoor sommige diepgewortelde negatieve emoties levend gehouden worden. Laten we in deze blog verder zakken in de wijsheid van het hart.
De wijsheid van het hart
De wijsheid van het hart is de andere kant van onze essentie, een andere manier van de werkelijkheid ervaren. Het is een intieme openheid met alles wat er is. Ervaringen komen dichterbij, worden helderder, voelbaarder en scherper. Althans zo ervaar ik het. Het is een plek waar grenzen tussen jou en de ander (object of persoon) vervagen. De plek waar we opgaan in het moment en losgekoppeld worden van het denken. We voelen dit vaak in en rondom ons fysieke hart, in het borstgebied. Maar het is dus meer dan dat. Je kan het ook wel het spirituele hart noemen. Het is meer dan de ruimtelijke en afstandelijke waarnemer, de getuige van alle ervaringen. Deze wijsheid komt vanuit het hoofd (de mind). Maar vanuit het hart “we are leaning-in”, zoals Adyashanti dat mooi zegt. We komen heel dichtbij bij de ervaring, we worden er één mee.
Kwetsbaarheid
Op dit gebied sta ik nog aan het begin. Er komt een soort openheid en ontvankelijkheid bij kijken, die mij kan doen terugdeinzen. Maar ik voel een verlangen om vanuit het hart te leven. Allemaal kennen we dit leven vanuit het hart wel, bewust of onbewust. Als we verliefd worden dan gaat het hart open, tijd lost op, je bent volledig in het moment en aanwezig. Je denkt stopt en de scheidslijn tussen jou en de ander verdwijnt. Maar ook als we echt in verbinding staan met onze kinderen, een familielid, goede vriend of soms zelfs bij een onbekende kan het gebeuren. We voelen de liefde, de vreugde en spontaniteit vanuit ons zelf (hart) opkomen. Hoeven we niks voor te doen. Maar ook een kunstvoorwerp (een schilderij, een muziekstuk), een aangrijpend boek, een mooie film en/of de schoonheid van de natuur kan dit oproepen. Je verliest je denkende ik en zit vol in de ervaring. Herkenbaar toch?
Kinderlijke speelsheid en openheid
Leven vanuit je hart, heeft iets heel eerlijks, iets puurs. Iets wat je bij kinderen goed ziet. Ik zie het bij mijn neefjes, hoe open en spontaan ze kunnen zijn. Mijn hart smelt als mijn neefje mijn hand vasthoud tijdens een wandeling of spontaan op mijn schoot komt zitten en zijn verhaal doet. Je voelt je hart openen. Tegelijkertijd kan die openheid en die intimiteit ook kwetsbaars voelen. Ouder wordende kinderen verliezen vaak dit open en spontane deel. Wat overigens ook zo hoort, in verband met de ontwikkeling naar een volwassen leven. Want we moeten eerst een (ego) identiteit ontwikkelen, om daarna het geloof erin weer los te kunnen laten. Laten we niet te lang wachten om dat open deel van ons weer terug te brengen. Het zit al in ons, dit open en wijze hart. Het brengt ons in verbinding met onszelf en andere en met alles wat is. Het is de poort naar een verbonden en gelukkig leven. Daar doen we het allemaal voor, toch? Nu de taak het te gaan voeden.
Angst en kwetsbaarheid
Als volwassenen vinden we het vaak erg lastig om open en kwetsbaar te zijn. Terwijl de mensen die het wel doen, ons juist inspireren. Je ziet hoe graag wij bij hen zijn en we voelen dat hij of zij oprecht en authentiek handelen. Je voelt dat ze in in contact staan met hun bewuste zelf en waarschijnlijk ook met wijsheid van het hart. Vandaar uit is het makkelijker je kwetsbaarheid te laten zien. Ook als het spannend wordt. Zoek vaker dit soort mensen op. Online, fysiek of in een training. Zo ben ik ooit het spirituele pad op gegaan. Dat ik een oprechtheid, ontspannenheid en geluk zag op de gezichten van Tibetaanse Lama’s. Ik dacht, dit wil ik ook! Het heeft me nooit meer losgelaten. Al zijn het nu meer Jan Geurtz, Rupert Spira, Adyashanti, Matthieu Ricard, Pema Chödrön en andere die me inspireren. Laat je inspireren en vertrouw hierin je intuitie.
In de wijsheid van het hart blijven
Merk op als angst de overhand dreigt te krijgen en je weerhoudt om je hart (je intuitie) te volgen. De angst voor afwijzing, niet goed genoeg zijn, zwak zijn of iets anders. We schieten in ons hoofd (denken) en uit ons hart. Op zoek naar controle, weg van dat nare gevoel. We laten onszelf afleiden door werk, eten, social media en Netflix, alcohol en/of drugs en/of te veel denken. Deze meditatie van Ram Dass is prachtig en kan je misschien inspireren om je kwetsbaarheid te omarmen, te leven vanuit liefde en bewustzijn. Om niet weg te lopen.
Achter je angst en kwetsbaarheid ligt de wijsheid van het hart te wachten. Misschien heb je niet veel met de term ‘de wijsheid van het hart’, klinkt het te groot of te ver weg. Dan vervang het voor met je eigen woorden. Het gaat meer om dat je het gevoel voelt, het verschil tussen leven vanuit je hoofd (denken) en vanuit je hart.
Leven vanuit het hart
Wat is dat eigenlijk en hoe doe je dat, leven vanuit je hart? Die vraag stel ik me regelmatig en er komen vanuit verschillende hoeken steeds meer antwoorden. Hier zeven krachtige manieren om dit te doen:
1) Je lichaam als hulpmiddel gebruiken:
Leg soms, als je dit verlangen voelt, je hand op je hart.
Om naar de wijsheid van het hart te komen zet ik vaak eerst mijn voeten op de vloer en voel het contact met de grond. Even contact maken met dit moment, mijn lijf, mijn voeten in het bijzonder en vanwaaruit ook met mijn ruimere bewustzijn. Vandaar uit breng ik mijn aandacht naar mijn hart gebied. Zonder verwachtingen blijf ik hier even (een minuut of een paar kan al genoeg zijn). Daarna ga ik weer door met de normale dingen van het leven, werken, lezen of sporten. Ik doe dit steeds vaker, merk een soort openheid naar anderen. In gesprek met anderen vind ik dit een stuk lastiger maar dat is prima. We zijn waar we zijn.
2) Hart en compassie meditaties doen uit de verschillende tradities en stromingen. Ik heb zelf een overzichtpagina gemaakt van verschillende mensen die op compassie gebied veel doen. Als een persoon je aanspreekt dan vindt je vast ook mooie aansluitende meditaties van hen.
3) Visualisatie. Het helpt mij en jou misschien ook wel, om mensen, zeker die je lastig vindt, in je hart toe te laten. Ze te visualiseren op welke manier dan ook. Je hoeft ze dan niet aardiger te vinden of het inhoudelijk met hen eens te zijn maar vanuit de wijsheid van je hart meer ruimte voor ze te maken. Contact te maken met de gedeelde menselijkheid van jou en de ander en dat in steeds meer mensen herkennen. Misschien wel in iedereen. Dat we allemaal gelukkig willen zijn. De metta (liefdevolle vriendelijkheid) meditatie is hierin ook een prachtig oefening.
4) Luisteren vanuit het hart. Dit is een verschuiving van het luisteren vanuit gewoonte en oordelen, waarin we onze oude meningen en oordelen bevestigd willen zien. Naar het luisteren vanuit bewustzijn, vanuit de wijsheid van het hart en vanuit niet weten (in het nu). De punten hierboven kunnen je helpen. Je gaat luisteren vanuit het moment, wat er nu is. Je laat je eigen verhaal even voor wat het is. Je bent aanwezig bij de woorden van de ander, zo goed als het gaat. Soms dwaal je even af, maar dat is geen enkel probleem. Je keert gewoon weer terug naar het luisteren. De woorden van dat moment. Alsof je even geen brein meer hebt, alleen maar grote ontvankelijke oren.
5) Eén van de dingen die ik van Jan Geurts en Adyashanti leerde, om je hart meer te voeden, is om bepaalde boeken te lezen, muziek te beluisteren en kunst en films te bekijken die je raken. Waardoor je hart even opengaat. De prachtige film Manchester by the Sea was zo’n film die mij laatst raakte.
6) Leaning-in. Leven vanuit de wijsheid van het hart, vraagt om moed. De moed om echt naar de ervaring toe te gaan. Leaning in, dichtbij komen. De pure (rauwe) ervaring, precies zoals die is, van dat moment toe laten. Er naartoe gaan, nieuwsgierig naar te zijn en het echt te voelen. Begin gewoon waar je bent. Begin met kleine dingen die je soms uit de weggaat. Bijvoorbeeld een stilte die valt in gezelschap, vul die niet meteen in. Lean in. Voel het ongemak die het bij je oproept en laat die zo volledig mogelijk toe. Wat gebeurt er nou eigenlijk, in je lijf, bij de ander, bij jou en op welke manier ben je geneigd te reageren. Het creëert ruimte op een andere manier (ipv vanuit automatisme) te reageren.
7) Het hart eerst en dan het denken (je hoofd). In de plaats van erover nadenken, maak eerst even contact met je hart. Hoe je dat doet maakt niet uit maar maakt er even ruimte voor. Kijk of je daar een gevoel bij kan krijgen in lichaam, al is het een beetje. Neem je tijd en pas ga meer naar je denken. Je zult merken dat dat een hele andere ervaring.
Ik heb al veel blogs geschreven maar nog nooit zette ik een gedicht van eigen hand erin. Ik doe het nu omdat dit gedicht mijn gevoel over dit onderwerp het beste verwoord. Ik hoop dat je het mooi vindt.
Het hart
Het verwart
Het leeft
Het geeft
Het is intiem
Het is één met alles
Het is open
En eerlijk
Het laat ons huilen
Het stopt met verschuilen
Het laat ons voelen
Echt voelen
Zonder woorden
Zonder denken
Laat je geest in je hart rusten
Luister naar je hart
Laat het denken volgen
Doe niks en laat niks
Sta stil als het je verwart
Volg de richting van je hart